Inventarisatie en registratie van arbeidsmigranten: nut en noodzaak 23-12-2021

Arbeidsmigranten zijn onmisbaar geworden om onze economie draaiende te houden. Het is dus van belang dat zij goed worden gehuisvest en kunnen deelnemen aan de samenleving. Juist nu, tijdens de uitbraak van het coronavirus, is dat actueel, met de rapportage van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer. Voor arbeidsmigranten is social distancing bijvoorbeeld bijzonder lastig, omdat ze vaak dicht op elkaar wonen en met meerdere mensen op een kamer slapen. Ze lopen daardoor extra risico. Maar hoe pak je die huisvesting aan? En hoe creëer je draagvlak bij alle belanghebbenden? Public Result begeleidt gemeenten bij een effectieve aanpak. Daarbij onderscheiden we vijf essentiële bouwstenen: huisvesting, inventarisatie en registratie, maatschappelijke ondersteuning, communicatie en handhaving. We besteden in onze blogs uitgebreid aandacht aan dit onderwerp. Na de onze blog over huisvesting nu deel 2 in de serie:  Inventarisatie en registratie.

In veel gemeenten is het exacte aantal arbeidsmigranten niet bekend, omdat een sluitende registratie ontbreekt. Vaak is slechts de helft van het aantal arbeidsmigranten ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP). Om een juist beeld te krijgen van de omvang van de huidige situatie, is inventarisatie dan ook noodzakelijk. Dat kan op twee manieren, vertelt Wido Scholte van Public Result. ‘De eerste manier is om te starten met een globale schatting op basis van het aantal arbeidsmigranten dat is ingeschreven in het BRP. Vervolgens kunnen deze cijfers worden aangevuld met gegevens uit bijvoorbeeld het werknemersbestand (WNB) van het UWV. Daarnaast kun je door middel van interviews een indicatie krijgen van de aantallen arbeidsmigranten die werkzaam zijn bij deze bedrijven. De ervaring leert dat dit een goed beeld geeft van de orde van grootte. Op dit moment voeren we op Goeree-Overflakkee, samen met bureau Legitiem, een inventarisatie uit waarin al deze methoden worden ingezet.’

Extra inschrijvingen

‘De tweede manier is het bezoeken van een aantal locaties,’ vervolgt Wido, ‘en ter plekke te kijken hoeveel arbeidsmigranten er zijn. Die locaties kun je selecteren op basis van diverse indicaties, zoals werkgeversbestanden, meldingen van overlast en kentekens van auto’s. In de gemeente Neder-Betuwe hebben mensen van de gemeente dit op tweehonderd locaties gedaan en dit gaf een betrouwbaar beeld. Bovendien had deze actie tot gevolg dat er driehonderd arbeidsmigranten extra werden ingeschreven, wat voor de gemeente weer leidde tot een substantiële toename van de uitkering uit het Gemeentefonds.’

Veiligheid

Waarom is een goede registratie verder nog belangrijk? Wido: ‘Zeker in het buitengebied zijn arbeidsmigranten soms illegaal en onder slechte omstandigheden gehuisvest, bijvoorbeeld in schuren. Registratie is dan ook in het belang van hun eigen veiligheid; het is in het verleden wel eens gebeurd dat zo’n schuur afbrandde, terwijl niemand op de hoogte was dat er mensen in woonden. Gelukkig zonder ernstige gevolgen. Tegelijkertijd biedt dit mogelijkheden om er als gemeente beleid op te maken, of je zo’n locatie als huisvesting wilt aanmerken of niet.’ ‘Daarbij komt’ zo vult Wido aan ‘is een goede registratie en monitoring ook een advies van het aanjaagteam van Roemer en is inschrijving in de BRP een speerpunt voor SZW’. ‘Het is vooral ook voor arbeidsmigranten zelf van belang, omdat dan een betere controle op slechte werkomstandigheden of uitbuiting mogelijk is. Zonder een geregistreerd verblijfadres is dat bijzonder moeilijk’.

Digitaal nachtregister

Arbeidsmigranten die korter dan vier maanden in ons land verblijven moeten zich inschrijven in de RNI. Deze administratie kan gekoppeld worden aan een digitaal nachtregister. Wido: ‘In een aantal gemeenten zijn we nu bezig om dat te realiseren. Ook dat biedt financiële voordelen, want op basis van deze gegevens kunnen gemeenten verblijfsbelasting heffen.’ Hij benadrukt dat een goede communicatie hierbij altijd essentieel is. ‘Ook voor arbeidsmigranten is registratie zinvol en het is goed om dat te benadrukken. Wie geregistreerd is, kan immers ook gebruikmaken van alle sociale faciliteiten.’