Atlas van Noordoost Fryslân: zorg en welzijn voor grote opgave 22-09-2014

Interactieve bijeenkomst

Welke invloed hebben krimp en vergrijzing van de bevolking op de toekomst van zorg en welzijn in Noordoost Fryslân? En welke rol spelen beleidsontwikkelingen op regionaal en Rijksniveau daarbij? Hoe ontwikkelt zich de vraag naar huisartsen of langdurige zorg? En welke rol zouden gebiedsteams (sociale wijkteams) moeten krijgen in Noordoost-Fryslân? Meer dan 70 vertegenwoordigers van diverse zorg- en welzijnspartijen gingen over deze en andere vraagstukken in discussie tijdens alweer de vierde interactieve bijeenkomst in het kader van de Atlas van Noordoost-Fryslân.

Bevolkingstransitie

Noordoost Fryslân krijgt te maken met veranderingen in samenstelling van de bevolking én daling van het aantal inwoners. Bovendien zorgen net als in de rest van het land de extramuralisering van de langdurige zorg en de ontwikkeling van gebiedsteams voor grote opgaven in de regio. Ook de rol van welzijn (waar ontmoeten burgers elkaar?) en de eerstelijnszorg is hierbij van belang. Met de transitieatlas voor Zorg en Welzijn is in kaart gebracht wat de opgaven zullen zijn, wat mogelijkheden zijn om deze in te vullen en welke gevolgen dit kan hebben voor bijvoorbeeld het vastgoed. Tijdens de interactieve sessie konden de aanwezigen (o.a. huisartsen, belangenverenigingen, zorgpartijen, welzijnsorganisaties, GGD en bestuurders van de gemeenten) met stemtablets reageren op de belangrijkste vragen bij deze opgaven en de discussie aangaan.

Normen en waarden 

Eerstelijnszorg

Op uitnodiging van gespreksleider Arjette de Pree trapte wethouder Gerben Wiersma (Dantumadiel) de avond af met een toelichting op de regionale context en de ontwikkelingen die op de regio af komen. Wido Scholte van bureau Public Result lichtte vervolgens de werking van het instrument transitieatlas toe en wat van de aanwezigen werd verwacht. Onderwerpen die aan bod kwamen in de vragen en discussie waren onder andere de functie en het nut van gezondheidscentra. 85% van de aanwezigen was het eens met de stelling dat deze centra het mogelijk maken de kwaliteit van eerstelijnszorg te verbeteren. Discussie was er over de administratieve / bureaucratische taken van artsen: welke invloed heeft de vorming van gezondheidscentra hierop? Voorstanders gaven aan dat dit in een gezondheidscentrum efficiënter kan worden georganiseerd, doordat het bijvoorbeeld mogelijk is een praktijkondersteuner aan te stellen. Ook is een goede koppeling mogelijk met andere eerstelijnszorg en een deel van de tweedelijnszorg.

Kleinschalige zorg

Uit de vragen en daaruit voortkomende discussie kwam een aantal opvallende punten aan de orde. Zo zag een groot deel van de aanwezigen (57%) kleinschaligheid als ideaal toekomstbeeld voor langdurige zorg in de toekomst, met name omdat ouderen dan in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen, met behoud van hun sociale vangnet. Toch werden ook hier kanttekeningen bij geplaatst als het gaat om de betaalbaarheid en efficiency van de zorgverlening bijvoorbeeld. De arbeidsmarkt in het werkveld leidt tot de nodige onzekerheden.

Draagkracht

De grote veranderingen vragen veel van zorgorganisaties, gemeenten, maar vooral ook van de cliënten. Een meerderheid van de aanwezigen verwacht dat de zorgorganisaties de langetermijn veranderingen aan kunnen, maar dat het voor cliënten wel even slikken wordt, alhoewel vrijwilligers, domotica en e-health een deel van het gat kunnen opvullen. Berichten over grote ontslagrondes in het land worden als zorgwekkend gezien, omdat dit innovatie in de zorg belemmert.

Dorpshuizen 

Het welzijnswerk en doarpshuzen nemen in Fryslân een bijzondere positie in. Veel van de dorpshuizen worden gerund door de lokale samenleving. De vraag over wat een minimale bezettingsgraad zou moeten zijn kan volgens aanwezigen niet op regionaal niveau worden ingevuld. Uiteraard zullen besturen van de ontmoetingsplekken wel een overweging maken of het nog lonend is een accommodatie open te houden bij een bepaald bezettingspercentage en financiële situatie. Voor de toekomst ziet men wel een multifunctionele accommodatie als belangrijke ontmoetingsplek. Tijdens de avond bleek dat men zich bewust is van het feit dat de veranderingen in zorg en welzijn als gevolg van demografische ontwikkelingen en beleidskeuzes (deels op Rijksniveau) groot zijn. De gestelde vragen en getoonde scenario’s leidden tot een goede discussie over eerstelijnszorg, wonen en zorg en gebiedsteams. Al snel werd duidelijk dat een tweede bijeenkomst rond dit thema gewenst is, om o.a. de scenario’s wat diepgaander aan bod te laten komen en daarbij tevens de plannen van de zorginstellingen te betrekken.

Voorzitter Arjette de Pree sloot de avond af met de notie dat de vervolgbijeenkomst in het najaar gepland wordt en dat de politiek en gemeenten graag zien dat andere partijen en burgers meedenken over het maken van de keuzes die vanavond aan bod kwamen, zodat een zorgvuldige afweging kan worden gemaakt.