Innoveren door co-creëren: we beginnen morgen! 13-07-2016

‘De betrokken burger regelt z’n zaken zelf’ kopt de Volkskrant zaterdag 25 juni 2016. Het artikel gaat in op burgers die samen eigen zorg inkopen of gebiedsbeheer op zich nemen. De timing van dit artikel had volgens Petra van der Hoeven (projectleider gemeente Den Haag) niet beter kunnen zijn. Op 28 juni jl. hebben zo’n 45 betrokkenen zich gebogen over de kansrijkheid van zorgcoöperaties in Den Haag. In de transformatie van het sociale domein, waar de gemeente zich al ruim voor heeft ingezet, is het tijd voor een nieuw samenspel tussen inwoner en gemeente. Bekend is dat zorgcoöperaties van onderop en los van de overheid ontstaan. Wat is dan de rol van de gemeente? De gemeente wil ruimte bieden aan innovatie en eigen initiatief, zodat er zorg en ondersteuning dicht bij huis geboden kunnen worden. Initiatieven vanuit burgers streven dit ook na, en zowel burgers als gemeente staan voor de maatschappelijke opgave om deze beweging te verduurzamen. Onder andere met zorgcoöperaties zou dit vorm kunnen krijgen in een aantal pilots.

Willemien Visser (initiatiefnemer WijZelf zorgcoöperaties) pleit in haar inleidende betoog voor een stevige regierol voor burgers zelf in de opzet van coöperaties. Voor gemeenten ziet zij een duidelijke faciliterende taak weggelegd. Vanuit de gemeente Den Haag ervaart zij tot nu toe een open houding en de wil om mee te denken.

Betrokkenen vanuit de stadsdelen, zorg- en welzijnsorganisaties zijn tijdens de bijeenkomst op 28 juni, die als titel ‘Innoveren door co-creëren’ had meegekregen, op zoek gegaan naar plekken in Den Haag met voldoende voedingsbodem en energie voor zorgcoöperaties. Ter voorbereiding aan deze bijeenkomst hebben verschillende partijen uit de stad afgelopen maanden kansrijke initiatieven met energie en potentie aangeleverd die gedragen worden door burgers. Het is een lijst met maar liefst 154 initiatieven. De initiatieven zijn gericht op veel verschillende doelgroepen en gaan over verschillende activiteiten, van sport tot ontmoeting tot cultuur. Enkele van de aangeleverde initiatieven is op dit moment nog slechts een idee, terwijl andere zich al stevig hebben genesteld in de wijken. De initiatieven zijn langs een lijst met criteria gelegd over bijvoorbeeld de mate van verankering in de samenleving en het innovatieve karakter. In de bijeenkomst hebben de aanwezigen in een interactieve stemronde aangegeven wat het belang van deze criteria en het zogenaamde “DNA van het gebied” is voor de kansrijkheid van een zorgcoöperatie.

Aansluiten bij de behoefte, voldoende draagvlak

De aanwezigen geven aan dat voor hen de aansluiting die een initiatief heeft op de behoefte in de wijk van groot belang is. Ook het draagvlak in de wijk en de legitimiteit die dit geeft is cruciaal voor een initiatief. Criteria die volgens de aanwezigen daarnaast nog van groot belang zijn voor een voedingsbodem voor een zorgcoöperatie zijn het bieden van zorg en ondersteuning dicht bij huis (letterlijk of figuurlijk), de extra impuls die een initiatief kan geven aan andere activiteiten in Den Haag en de inbreng van eigen financiële middelen. Met middelen uit crowdfunding of cofinanciering is een initiatief niet afhankelijk van subsidie. Het initiatief zou daarmee continuïteit kunnen waarborgen. In een zinvolle discussie wisselden de aanwezigen van gedachten over bestaande initiatieven, mogelijkheden voor verbinding tussen deze initiatieven en de voedingsbodem voor zorgcoöperaties.

Kansrijke gebieden

De weging van de criteria leidde tot een selectie van zes gebieden waar een zorgcoöperatie kansrijk zou kunnen zijn: Moerwijk, Laak, Valkenbos, Mariahoeve, Waldeck en Bouwlust/Vrederust. Deze gebieden werden door de aanwezigen herkend als wijken met energie en interessante mogelijkheden. In een enthousiaste brainstorm worden in groepjes per gebied de initiatieven besproken en ideeën uitgewisseld om deze initiatieven verder te helpen. Voor een paar gebieden maken groepjes al voorstellen voor interessante verbindingen tussen initiatieven. Zinvolle suggesties die gedaan worden zijn: vergroot soms het gebied voor een zorgcoöperatie, stem goed af waar er in de wijk behoefte aan is, zet kleine stappen met bestaande initiatieven, maak kennis met elkaar en werk aan vertrouwen. De brainstorm wordt afgesloten met het formuleren van tweets. Dit resulteert in enthousiasmerende tweets als ‘We beginnen morgen! #innovatiedoorcocreatie’ en ‘In Nieuw Waldeck zorgen we voor elkaar'.

Vervolg

De ideeën, criteria, aangrijpingspunten en contacten die deze bijeenkomst zullen leiden tot een gesprek gevoerd met de bewoners en initiatiefnemers in de gebieden: wat is hun ambitie? Hoe kan het sociaal eigenaarschap worden versterkt; is een zorgcoöperatie een goed antwoord op de sociale en economische kenmerken van de wijk en wat is de rol van de gemeente? Hoe kun je door co-creatie voldoende kracht creëren om een coöperatie te starten? Omdat elk gebied weer anders is en elk initiatief ook weer iets anders nodig heeft ligt het nog open wat inhoud en vorm van en rolverdeling in de pilots zal worden. De gemeente laat zich hierin graag verrassen en wil dit graag faciliteren. De gespreksfase met partijen in de proefgebieden zal in de zomer plaatsvinden. In het najaar zullen de initiatieven met elkaar de verbinding zoeken. Met intentieovereenkomsten zullen de samenwerkingsvormen vast worden gelegd.